استرس روی ارتباط فرد با دیگران تاثیر میگذارد. از این رو هر چه کنترل بهتری روی استرس خود داشته باشید، اثر مثبتی روی اطرافیان میگذارید، از طرفی استرس دیگران اثر منفی روی شما خواهد گذاشت.
همه ما در زندگی چه در منزل چه محیط کار دچار استرس میشویم. هر چند استرس در محل کار عادی به نظر میآید اما تردیدی نیست که استرس بیش از حد روی سلامت جسمی و روحی فرد تاثیر میگذارد.
از این رو باید مهارتهایی را برای کنترل استرس کسب کرد.کنترل استرس در محل کار به معنای ایجاد تغییرات بزرگ یا تغییر شغلی نیست، بلکه تمرکز کردن روی عملکرد خودمان است.از آن جا که گاهی میزان استرس در محل کار افزایش پیدا میکند، بهتر است راههای کنار آمدن با این فشار را آموخت.
استرس روی ارتباط فرد با دیگران تاثیر میگذارد. از این رو هر چه کنترل بهتری روی استرس خود داشته باشید، اثر مثبتی روی اطرافیان میگذارید، از طرفی استرس دیگران اثر منفی روی شما خواهد گذاشت.
نشناختن علایم خطر استرس بیش از حد در محل کار؛ کنترل نکردن استرس محل کار باعث از دست دادن اعتماد به نفس، بیقراری و در نتیجه کم کاری فرد میشود. بی توجهی به این علایم ممکن است استرسهای کوچک را به مشکل بزرگتری تبدیل کند و علاوه بر ایجاد تداخل در عملکرد کاری زمینه ساز بروز استرس حاد و شدید همراه با ناراحتیهای جسمی و روحی شود که سلامت فرد را مختل میکند.
علایم استرس
مشکل در خوابیدن
مشکل در تمرکز
احساس خستگی مفرط
ناراحتی معده
منزوی شدن
احساس اضطراب، بیقراری یا افسردگی
بی حوصلگی، علاقه نداشتن به کار
علتهای شایع استرس در محیط کار
ترس از اخراج شدن
اضافه کار بیشتر
با کنترل وضعیت جسمی و روحی خود، استرس کاریتان را کاهش دهید
فعالیتهای جسمی مانند ورزشهای هوازی را دنبال کنید. ورزشهای هوازی، باعث بالا رفتن میزان فعالیت قلب، تعریق، بهبود خلق و خوی فرد، افزایش انرژی و دقت در تمرکز میشود. چند روز در هفته سعی کنید ۳۰دقیقه کامل یا در ۳-۲بخش، ورزشهای هوازی انجام دهید.
پایین بودن فشار خون، بیقراری و احساس اضطراب ایجاد میکند. پرخوری نیز سبب بی حالی و خواب آلودگی میشود. خوردن غذاهای سالم در وعدههای کوچک باعث میشود میزان قند خون ثابت بماند و قدرت تمرکز افزایش مییابد.
استرس و نگرانی، سبب بیخوابی میشود. بیخوابی نیز فرد را به استرس مستعدتر میکند. کنترل عواطف و احساسات عامل کلیدی موفقیت در محیط کار است.
با اولویتبندی و سازماندهی کارها، استرس کاری را کاهش دهید
کنترل وضعیت روحی و جسمی در شرایط پراسترس باعث برقراری ارتباط بهتر با همکاران، مدیران و… خواهد شد.
بین فعالیت اجتماعی، کارهای شخصی، وظایف روزانه و استراحت، تعادل ایجاد کنید.
بیش از حد، خود را با کارهایی که مهم نیستند مشغول نکنید.
سعی کنید کمی زودتر در محل کار حاضر شوید تا به راحتی به کارهای روزانه خود برسید.
طی روز استراحت کنید و برای مدت کمی قدم بزنید.
کارها را اولویتبندی کنید. ابتدا کارهای مهم یا کارهایی را که سخت است انجام دهید تا فشار کاریتان کمتر شود.
اگر روی پروژه بزرگی کار میکنید، آن را تقسیمبندی کنید تا راحتتر انجام شود. کارها را تقسیم کنید و بگذارید دیگران نیز کمک کنند تا استرس شما کمتر شود.
با دیگران کنار بیایید: اگر همکارتان راضی شده است که در کارها به شما کمک کند، با شرایطی که میگذارد مانند تغییر دادن زمان اتمام پروژه و… کنار بیایید.
هوش عاطفی خود را تقویت کنید تا استرس کاریتان کاهش یابد؛ با تمرین کردن، میتوان در محیط پراسترس کنترل اوضاع را به دست گرفت. هوش عاطفی نوعی توانایی است که برای کنترل عواطف به کار برده میشود. برای دستیابی به موفقیت، تقویت هوش عاطفی همانند توانایی هوشی اهمیت دارد. هوش عاطفی یعنی برقراری ارتباط با دیگران به طوری که دیگران جذب شما شوند.
هوش عاطفی در محل کار، 4 بخش مهم را در بر میگیرد
خودآگاهی؛ قدرت تشخیص دادن عاطفه و تاثیر آن در تصمیم گیری
خودمدیریتی؛ توانایی کنترل عاطفه و رفتار خود و وقف دادن آن با شرایط.
آگاهی اجتماعی؛ واکنش نشان دادن به احساس دیگران و احساس راحتی کردن در اجتماع.
مدیریت ارتباط؛ توانایی تاثیرگذاری، الهام بخشیدن ارتباط پیدا کردن با دیگران، فیصله دادن درگیری ها.
برای بالا بردن هوش عاطفی و کنترل استرس کار لازم است مهارتهای کلیدی را کسب کنید
زمان واکنش خود را به استرس شناسایی کنید و با نشانههایی که به سرعت شما را آرام میکند، آشنا شوید. کاهش دادن استرس با کمک گرفتن از حس بینایی، صدا، بویایی، لمسی و چشایی انجام پذیر است. از آن جا که هر فرد به حسهای متفاوت واکنش مختلف نشان میدهد، بنابراین سعی کنید آن چه را باعث آرامش شما میشود، بشناسید.عواطف خود را کنترل کنید. اگر به احساس خود توجه نکنید، نمیتوانید انگیزهها و نیازهای خود را کاملاً درک کنید یا این که به طور موثر با دیگران ارتباط برقرار کنید.
نشانههای بدنی را خوب تشخیص دهید و به طور موثر از آن استفاده کنید.برای برقراری ارتباط با دیگران حرکتهای بدن از جمله چشم، صدا، طرز نشستن یا ایستادن، لمس و حالت چهره اهمیت زیادی دارد.باید بتوانید علامت بدنی دیگران را بفهمید و به آن واکنش نشان دهید.
استرس را با خندیدن و مزاح کردن از بین ببرید.
حل کردن مسائل از جمله راهکارهای سازندهای است که از طریق آن میتوان اعتماد بین افراد را افزایش و تنشها را در محل کار کاهش داد.
استرس کاری را با ترک عادتهای بد کاهش دهید
با آموختن چگونگی مهار استرس کاری و بهبود بخشیدن به ارتباط کاری، کنترل بیشتری روی تواناییهای خود خواهید داشت. با این روشها میتوانید عادتهای استرس زا و فکرهای منفی را کنار بگذارید.عادتهای بیهوده را از زندگی خود حذف کنید.
تلاش کنید و از خود توقع نداشته باشید که کاری که به شما محول شده است بدون نقص انجام شود. هدفهای دست نیافتنی تنها باعث استرس خواهد شد.
برنامه کاری داشته باشید. میز کاری و کشوها را از پروندهها و کاغذهای به درد نخور خالی کنید. وسایل لازم را به گونهای بچینید که به راحتی بدون هدردادن وقت پیدا کنید. زنگ ساعت را به گونهای تنظیم کنید تا دیر به محل کار نرسید.
منفی گرایی را کنار بگذارید. در خصوص کار خود مثبت فکر کنید، از همکاران منفی نگر دوری کنید و برای رسیدن به هر موفقیتی خود را تشویق کنید.
سعی نکنید مواردی مانند رفتار مردم را که از کنترل شما خارج است، کنترل کنید. به جای این که به خاطر این موارد به خود استرس وارد کنید، روی موضوعات دیگر از جمله راهی که برای واکنش نشان دادن به مشکلات انتخاب کرده اید، تمرکز کنید.
روشهای از بین بردن استرس
موقعی که به علت بالابودن حجم کار، دچار استرس کاری میشود، به مدت کوتاهی استراحت کنید.
با همکار یا دوست مورد اعتماد درباره حسی که دارید، صحبت کنید.
با مزاح یا تعریف کردن داستان یا اتفاق خنده داری، فضا را تغییر دهید.
نقش مدیران و کارفرمایان در کاهش استرس کاری
اطلاعاتی را که به کارمندان را از نگرانی کاری درمی آورد، با آنها در میان بگذارید.
نقش و وظایف هر کارمند را مشخص کنید.
برقراری ارتباط بین کارمند و کارفرما باید دوستانه باشد.
به کارمندان این امکان را بدهید که بتوانند درباره تصمیماتی که روی کار آنها تاثیر میگذارد، نظر دهند.
حجم کاری را که در توان هر کارمند است، تعیین کنید.
برای کار آنها ارزش قائل شوید.
برای پیشرفت کاری، برنامه ریزی کنید.
اگر به دنبال درمانهای گیاهی استرس و اضطراب هستید متن زیر را بخوانید که در آن گیاهان مفید برای درمان استرس و اضطراب را معرفی میکند. هر یک از این گیاهان را میتوانید به روشهای مختلفی استفاده کنید مثلا به سوپ یا سالاد بیافزاید، دمکرده آن را بنوشید، برگهای تازهی آنها را بجوید یا از خشک شدهی آنها استفاده کنید:
درمان گیاهی و طبیعی استرس
گل گاوزبان : دم کرده این گیاه را بنوشید. گل گاوزبان خواص فراوانی دارد که یکی از آنها آرام کردن اعصاب و کاهش استرس است. گل گاوزبان گزینه مناسبی برای درمان استرس است.
شبدر قرمز : این گیاه سرشار از استروژن گیاهی (فیتواستروژن) است. هورمونی که در زنان و مردان وجوددارد و مطالعات جدید نشان داده است که استروژن اضافی میتواند در کاهش نشانههای اسکیزوفرنی مفید باشد. نشانههای اسکیزوفرنی و اضطراب بسیار به هم شبیه هستند. علاوه بر این شبدر قرمز کلسترول را کاهش میدهد. همانطور که میدانید کلسترول بر عملکرد رگهای خونی اثر میگذارد و افراد با کلسترول بالا مستعد حملات قلبی در آینده هستند.
ریشهی شیرین بیان : این گیاه حاوی «کورتیزونِ» گیاهی است، که در شرایط استرس و اضطراب به بدن کمک میکند و سطح قند خون را تنظیم میکند و انرژی لازم برای رویارویی با شرایط بحرانی را افزایش میدهد.
بابونه : بابونه هم یکی از آن گیاهان همهکاره هست. علاوه بر اثر مفیدی که روی پوست میگذارد آرامبخش، ضداسپاسم، ضد التهاب، ضدعفونیکننده، بادشکن و برطرفکنندهی جراحات میباشد. اگر دچار حالتهای عصبی شدهاید، مضطرب، نگران، آشفته، بیخواب هستید و سردردهای عصبی و میگرنی گرفتهاید بابونه را دریابید. این گیاه به جذب مواد معدنی کمک زیادی میکند. توصیه میکنیم از عطار یا دکتر داروساز نحوهی مصرف این گیاه را بر حسب نوع نیازتان جویا شوید.
امروزه نیز بسیاری از مشکلات در اثر افراط در خوردنِ یک نوع ماده غذایی بوجود میآید و اثر آن به صورت اضطراب در بدن ظاهر میشود. بابونه با اثر آرامبخشی که دارد گیاهی مناسبی برای کاهش استرس است.
گل ساعت : اثر تسکینبخشی این گیاه متوسط است و خواب را افزایش میدهد. علاوه بر این برای درمان اضطراب، بیخوابی، افسردگی و عصبیت استفاده میشود. بخشی از گیاه که روی زمین است میتواند خشک شود و به صورت دمنوش مورد استفاده قرارگیرد. این گیاه به صورت تنتور یا کپسول در داروخانهها یافت میشود.
ترخون : گیاه مفیدی برای مقابله با استرس است. اثر آرام بخش و تسکینی دارد. ترخون برای تنظیم اشتها مفید است و دارای مواد معدنی مفیدی است که امروزه در مکملها از آن استفاده میشود. سالیان متمادی از این گیاه برای آرام کردن کودکان بیش فعال استفاده میشده است.
کاوا کاوا : گیاهی از نواحی اقیانوس آرام است که تسکیندهندهی عضلانی است. همچنین برای درمان افسردگی و اضطراب مربوط به یائسگی مؤثر است. به صورت کپسول در بازار موجود است.
شوید : آیا وقتی استرس دارید، معدهتان بهم میریزد و دچار سوءهاضمه میشوید؟ یکی از اثرات ترشح بیش از حد آدرنالین در بدن برای مدت طولانی، سوءهاضمه است. به همین دلیل نیز، اکثرِ افراد استرسی، زخم معده دارند. گیاه شوید از دوران باستان برای تسکین معده و عضلات، و کاهش نفخ معده استفاده میشده است.
علف چای : این گیاه از زمان سقراط در درمان بیماریها استفاده میشده است. در دوران رنسانس و ویکتوریا برای درمان اختلالات ذهنی کاربرد داشته است. امروزه از گلهای این گیاه در درمان اختلالات افسردگی استفاده میشود.
رزماری : دانشمندان یونانی این گیاه را بر موی خود میگذاشتند و بر این باور بودند که در شفافیت ذهن به آنها کمک میکند. در واقع رزماری اثرات مفیدی بر ذهن و بدن دارد.
رزماری ضد اضطراب و آرام بخش عضلات است. با آرام شدن عضلات، گردش خون بهتر میشود و مغز و چشم بهتر کار میکند و در نتیجه قوای ذهنی بهبود و استرس کاهش مییابد.
اسطوخودوس : خواص فراوانی دارد. در کاهش تحریکپذیری و اضطراب موثر است و اثر آرامبخش و خوابآور دارد. علاوه بر این ضدباکتری است و برای تنظیم هورمونها و تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است. از این گیاه به صورت دمنوش میتوان استفاده کرد.
در واقع دم کرده اسطوخودوس مانند یک مسکن عمل میکند که سیستم عصبی را آرام کرده و اختلالات خواب را رفع میکند. روغن یا افشرهی خوراکی اسطوخودوس نیز برای کاهش و درمان استرس و فشارهای روحی توصیه میشود. البته استفاده از افشرههای خوراکی برای زنان باردار، شیرده و کودکان توصیه نمیشود.
مریم گلی : نام این گیاه در زبان لاتینی به معنی «نجاتبخش» است. این گیاه مثالی مشهود از برتری گیاهان بر داروهای شیمیایی ساخت انسان است، چرا که تحقیقات اثرات بیشتر و بیشتری از این گیاه را آشکار میسازند. این گیاه اثرات چشمگیری در افزایش حافظه و شفافیت ذهن دارد، علاوه بر این حاوی آنتیاکسیدانی قوی است.
اضطراب و استرس 7 سال از عمر آدم را بر باد میدهد و بقیه را به کامش تلخ میکند
زالزالک : زالزالک خواص آرا مبخشی دارد. کپسولهای این گیاه تپش قلب، حالتهای عصبی، زودرنجی یا احساسات افراطی را کاهش داده و ضربان قلب را تنظیم میکند. تمام اینها هم باعث میشود که آرامشتان را بازیابید و اضطرابتان کمتر شود. در این صورت خواب راحتی هم تجربه میکنید.
گیاه جینسنگ : گیاه جینسنگ برای مقابله با استرس و تقویت سیستم ایمنی بدن فوقالعاده است. این گیاه به طور موثر با اضطراب مقابله کرده و خواب راحتی را برای شما به ارمغان میآورد. میتوانید از کپسولهای 25 تا 50 میلیگرمی عصارهی خشک جینسینگ استفاده کنید. دکتر داروساز میتواند در مورد میزان مصرف آن توضیحاتی به شما بدهد. توجه داشته باشید که دورهی درمانی با این گیاه نباید بیش از 3 ماه طول بکشد.
بادرنجبویه : بادرنجبویه خواص آنتی اکسیدانی دارد و دم کردهی آن نیز آرامشبخش است و با اضطراب مقابله میکند. به عقیدهی محققان این گیاه اختلالات عصبی مانند خوابی، نگرانی و آشفتگی را برطرف میکند. از روغن این گیاه نیز برای رفع تنشهای عصبی استفاده میشود.
سنبل الطیب : سنبل الطیب یک درمانگر همه کاره است. دم کرده یا کپسولهای آن آرامبخش اعصاب است، حالتهای عصبی را کاهش داده و کیفیت خواب شما را بهبود میبخشد. در واقع این گیاه خواب راحتی برای شما فراهم میکند بدون اینکه بعد از مصرف آن دچار خوابآلودگی شده باشید.
گیاه رازک : رازک قدمتی هزاران ساله دارد. این گیاه آرامبخش و خوابآور طبیعی است. 15 گرم گیاه رازک را در یک لیتر آب جوش بریزید و اجازه دهید به مدت حدود 10 دقیقه بجوشد. سپس بگذارید محلول به دست آمده خنکتر شود و سپس آن را صاف کنید. توضیحات : میتوانید روزانه 2 تا 3 فنجان از این دم کرده میل کنید. مصرف این جوشانده برای درمان دل شوره، نگرانی و استرس بسیار مفید است.
توصیه ما به شما استفاده از موارد بالا که بطور طبیعی استرس را درمان میکنند، است. زیرا که روش های طبیعی عوارض جانبی ندارند. اما اگر میخواهید به روشهای جدیدتری نسبت به درمان استرس اقدام کنید؛ دو روش زیر یکی از بهترین داروهای درمان استرس به شمار میروند. استفاده طبیعی یا غیر طبیعی بستگی به خودتان دارد
درمان استرس با روشهای غیرطبیعی و مدرن
دیازپام (Diazepam)
دیازپام دارویی مسکن و خواب آور است که در رده درمانی بنزودیازپینها قرار میگیرد. از اشکال دارویی آن میتوان به قرص ،آمپول و شیاف اشاره کرد.
موارد مصرف : این دارو جزوبنزودیازپینهای طولانی اثر است و متابولیتهای کبدی آن نیز فعال هستند. از دیازپام برای درمان انقباض عضلانی و تشنج (تب و تشنج در کودکان یا حمله صرع) نیز استفاده میشود. دیازپام برای تسکین اضطراب، اختلالات خواب، و اختلالات هراس تجویز میشود. این دارو همچنین بهعنوان ضد تشنج و شلکننده ماهیچه اسکلتی استفاده میشود.
مکانیسم اثر : مانند سایر بنزودیازپینها آگونیست گیرندههای بنزودیازپینی بوده که با اثر بر روی گیرندههای گابا و در نهایت ورود یون کلر به نورونها اثرات خود را اعمال میکند.
چگونگی مصرف : دیازپام بسته به شرایط متفاوت و در افراد متفاوت با مقادیر متفاوتی تجویز میشود. از دستورات پزشکتان به دقت پیروی کنید. شکلهای مایع دیازپام را میتوان با غذاهای مایع یا نیمه جامد مثل پوره مخلوط کرده نگذارید دیازپام مایع یخ بزند. اگر یک نوبت را فراموش کردید، به مجردی که آن را به یاد آوردید مصرفش کنید. اگر تقریباً موقع نوبت بعدی مصرف دارو رسیدهاست، نوبت فراموش شده را رها کرده به برنامه دارویی منظمتان بازگردید. مقدار دارو را دوبرابر نکنید. نام تجاری معروف دیازپام والیوم است.
هشدارها و عوارض جانبی : در صورت بروز هریک از علایم نادر ولی جدی زیر، مصرف دیازپام را قطع کرده، با پزشکتان تماس بگیرید: افت قوای ذهنی؛ خوابآلودگی شدید؛ تکلم نامفهوم؛ ضربان قلب کند؛ تنگینفس؛ عدم تعادل؛ بثورات جلدی؛ گلودرد؛ تب؛ لرز؛ کبودی یا خونریزی غیرعادی؛ زخمهای دهانی؛ زردی پوست یا چشمان؛ از دست رفتن حافظه؛ بیخوابی؛ اضطراب؛ یا تحریکپذیری. دیازپام میتواند اعتیادآور باشد، و علایم ترک دارو ممکن است در صورت قطع ناگهانی آن روی دهد؛
علایم ترک دارو عبارتند از : گیجی، افت قوای ذهنی، دردهای شکمی، افزایش تعریق، تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا، یا احساس سوزنسوزن شدن یا گزگز. اگر میخواهید مصرف دیازپام را قطع کنید با پزشکتان تماس بگیرید تا شاید این کار تدریجی انجام گیرد. علایم زیر ممکن است مشاهده شوند اما فقط در صورتی که مشکلساز شوند نیاز به گزارش دارند: سرگیجه، خوابآلودگی، خشکی دهان، سردرد، تهوع، یبوست، اسهال، ضربان قلب سریع و شدید، یا لرزش.
کلردیازپوکساید ( Chlordiazepoxide)
کلردیازپوکساید یکی از بنزودیازپینهایهای پرمصرف است که در درمان اضطراب و بیخوابی موثر است. این دارو همچنین در درمان قطع مصرف الکل و اضطراب قبل از جراحی مصرف میشود.کلردیازپوکساید به صورت ترکیب با داروهای دیگر نیز کاربرد دارد مانند کلدینیوم سی که ترکیب کلردیازپوکساید و کلدینیوم است.
تاریخچه : کلردیازپوکساید اولین دارو از خانواده معروف بنزودیازپینها است که در سال ۱۹۵۷ خواص درمانی آن کشف شد و درسال ۱۹۶۰ با نام تجاری لیبریوم وارد بازار شد.
عوارض جانبی : خواب آلودگی طولانی مدت (کلردیازپوکسایداز بنزودیازپینهای طویل الاثر است)سرگیجه، سردرد، تحریکپذیری، ضعف و خستگی، یبوست، خشکی دهان، تهوع، استفراغ، بیاشتهایی، خارش، کاهش فشارخون، تاری دید و وزوز گوش(بسیاری از عوارض این دارو بعدا مشخّص میشود مثل بیتفاوتی شدید نسبت به تغییرات محیط)مصرف این قرص در زمان بارداری عوارض جانبی متعددی دارد.